काठमाडौं । इरानको संसदले हालै अमेरिकी हवाई हमलाको जवाफमा स्ट्रेट अफ हर्मुज बन्द गर्ने प्रस्ताव पारित गरेको छ । यदि स्ट्रेट अफ हर्मुज बन्द भयो भने यसले पेट्रोल र डिजेलको मूल्यलाई असर गर्नसक्छ ।

किनभने यो तेल व्यापारको लागि महत्वपूर्ण मार्ग हो । यो खबर बाहिरिएपछि कच्चा तेलको मूल्य बढेर प्रति ब्यारेल ८० डलर पुगेको छ । कच्चा तेलको मूल्य लामो समयसम्म बढिरह्यो भने तेल कम्पनीहरूले पेट्रोल र डिजेलको मूल्य बढाउनुपर्ने हुनसक्छ ।

हर्मुज जलमार्ग के हो र यो किन महत्वपूर्ण छ ?
स्ट्रेट अफ हर्मुज एउटा साँघुरो समुद्री मार्ग हो जसले फारसको खाडीलाई ओमानको खाडी र अरब सागरसँग जोड्छ । यो ३३ किलोमिटर मात्र चौडा छ, तर विश्वको कच्चा तेलको २० देखि २५ प्रतिशत र प्राकृतिक ग्यासको २५ प्रतिशत यस मार्गबाट जान्छ । साउदी अरेबिया, इराक, कुवेत, कतार जस्ता देशका तेल ट्याङ्कर यही बाटो भएर विश्वभर जाने गर्छन् ।

इरान र इजरायल बीच तनाव पहिले नै उच्च चलिरहेको थियोस जुन २२ मा अमेरिकाले इरानका तीन आणविक अखडा नातान्ज, फोर्डो र इस्फाहानमा हवाई आक्रमण गरेको थियो । यसबाट आक्रोशित इरानको संसदले स्ट्रेट अफ हर्मुज बन्द गर्ने प्रस्ताव पारित गरेको छ तर, यो निर्णय कार्यान्वयन गर्न इरानका सर्वोच्च नेता आयतोल्लाह खामेनी र राष्ट्रिय सुरक्षा परिषदको स्वीकृति आवश्यक छ । इरानले आफूलाई थप दुव्र्यवहार गरे यो मार्ग बन्द गरेर विश्वव्यापी तेल आपूर्तिमा बाधा पु¥याउन सक्ने बताएको छ ।

तर यसलाई पूर्णरूपमा रोक्न सजिलो छैन । स्ट्रेटमा दुई माईलको ढुवानी लेनहरू छन्, र यसलाई बन्द गर्न इरानले ठूलो सैन्य कारबाही गर्न आवश्यक छ, जस्तै ट्याङ्करहरू आक्रमण गर्ने वा समुद्रमा खानी बिछ्याउने ।

अमेरिका र साउदी अरेबिया जस्ता देशहरूले यसलाई खुला राख्न तुरुन्त प्रतिशोधात्मक कदम चाल्न सक्छन् । विज्ञहरू भन्छन् कि इरानले यसलाई पूर्णरूपमा रोक्न सक्दैन, किनकि यसले चीन जस्ता मित्र राष्ट्रहरूलाई पनि नोक्सान र्पुयाउँछ । अझै पनि, आंशिक अवरोधले पनि मूल्यहरू उच्च धकेल्न सक्छ ।